Herkenning en afstand tijdens bezoek

Luicius de Graaff en Albert Feijen bezochten in mei 2022 Oostenrijk/Zwitserland en Kroatië.

Hieronder hun verslag van deze bezoeken:

Op deze reis bezochten we de synode van de ERKWB; (dat zijn de gereformeerde kerken in Oostenrijk en Zwitserland, nu ook Duitsland, zie verderop in dit artikel). En we bezochten twee predikanten van de kerken in Kroatië.

Een bezoek aan de synode van de zojuist genoemde kerken was al weer enige tijd geleden. Dat komt niet alleen door de Covid pandemie, maar ook omdat deze kerken, die wel jaarlijks een synode houden, één keer in de drie jaar buitenlandse gasten welkom heten op hun synode. Met de ERKWB onderhouden we een zusterkerkrelatie.

De kerken in Kroatië (PRCCC) zijn een contactkerk. Een diepere relatie zit er niet in, omdat ze gekozen hebben voor de episcopaalse kerkstructuur; maar contact kan zeker, want in de leer zijn ze Calvinistisch.

De synode werd gehouden in Graz en dan ben je niet meer ver van Kroatië. Vandaar dat we kozen voor deze combinatiereis.

Over de ontmoetingen met broeders in Oostenrijk en in Kroatië willen we wat vertellen. En wat we van hen meekregen laat ons niet los.

Oostenrijk.

De kerk te Graz, met als predikant Peter Drost, was de organiserende kerk. De avond voordat de synode begon bezochten we het gebedsuur van de gemeente. Daarbij waren dit keer ook veel (buitenlandse) afgevaardigden van de synode aanwezig. Behalve ondergetekenden waren er ook afgevaardigden van de SSRO (een Nederlandse organisatie die de ERKWB ondersteunt) en van MTW (een missie-organisatie van presbyteriaanse kerken in Amerika).

De volgende dag werd er voorafgaand aan de synode een kerkdienst gehouden.

De ERKWB bestaat momenteel uit zes kerken; vier daarvan zijn te vinden in Oostenrijk, één in Zwitserland (Bazel; de kerk te Winterthur is opgeheven) en één in (Zuid) Duitsland.

Namens de GKV sprak ds. Lucius de Graaff de synode toe. In zijn toespraak hield hij er rekening mee dat er bij de broeders spanning was over de besluiten van de GS van Meppel inzake zusters in de ambten. Dat ligt gevoelig bij de ERKWB en dat was ook wel merkbaar, zij het vooral in de wandelgangen; want op de synode zelf werd er, althans in ons bijzijn, met geen woord over gerept. We zijn dankbaar dat onze enige zusterkerkrelatie in continentaal Europa vooralsnog gehandhaafd blijft. Wel besloot de synode onderzoek te doen naar de aanstaande eenwording met de NGK.

De synode duurde dit keer erg kort: binnen een morgen en een middag was de hele agenda afgewerkt.

Zondag woonden we een dienst bij van de kerk te Graz. Ds. Albert Feijen preekte. Het aantal kerkgangers vanuit de omgeving was laag; maar het hoopgevende is wel dat het allemaal jonge mensen zijn.

Kroatië.

De gesprekken met de twee predikanten vonden afzonderlijk plaats (ze wonen zo’n 300 km van elkaar verwijderd). Beiden zijn theologisch goed geschoold – gepromoveerd of bezig een promotie voor te bereiden. Deze laatste staat o.i. voor gesorteerd om t.z.t. decaan te worden van de theologische opleiding in Kroatië, het Michael Starin seminarie.

De predikant die daar nu de leiding heeft ziet de GKV in liberale vaarwateren terechtkomen. Want de vrouw in het ambt is de opmaat tot meer, bijvoorbeeld als het gaat over de plaats van praktiserende homoseksuele broeders en zusters in de kerk.

Op de foto de afgevaardigden uit Nederland met ds. Almin Pehlic.

Wat heeft deze reis ons opgeleverd?

We hebben kennis genomen van de zorgen die er bij de gereformeerde broeders in genoemde landen leven als het gaat over de koers van onze kerken. Ook al is er op hun opvattingen van alles aan te merken (o.a. als het gaat over politieke en ethische keuzes), toch doen de zorgen en de kritiek wel wat met je. Het is niet niks: een zusterkerkrelatie die onder spanning staat; een theoloog die de GKV ziet afglijden naar de liberale theologie. Nu hoeft deze man geen gelijk te krijgen, want er zijn voorbeelden van kerken die zusters in de ambten toelaten en die niet theologisch liberaal zijn geworden. En zowel bij de ERKWB als bij de kerken in Kroatië is ook niet alles boven elke kritiek verheven. Toch nemen we wat we hoorden wel mee. Als we dit van onze rug zouden laten afglijden doen we geen recht aan wat we in hen van de Heer der kerk gekregen hebben.

Betreurenswaardig is wel dat het gesprek nooit gaat over de argumenten die onze GS heeft gebruikt bij de legitimatie om zusters in de ambten toe te laten; het is heel kort: “zusters in de ambten is tegen de Schrift”. Wellicht leent een reis als deze zich ook niet voor een inhoudelijk gesprek over genoemd thema.

Al met al: er was herkenning als broeders in Christus. En tegelijk ervaar je een grotere afstand dan in het verleden. We voelen ons uitgedaagd hoe we moeten reageren op het theologische “niet pluis gevoel” van onze broeders in Midden-Europa.